Μονάδα Αποθείωσης της Δ.Ε.Η. στον Αυλώνα Λήμνου
Μια εγκληματική πράξη σε ένα τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
Πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, η Δ.Ε.Η. υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία Kittiwake Hellas για την εγκατάσταση και πιλοτική λειτουργία μιας μονάδας αποθείωσης μαζούτ ...Πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, η Δ.Ε.Η. υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία Kittiwake Hellas για την εγκατάσταση και πιλοτική λειτουργία μιας μονάδας αποθείωσης μαζούτ με την τεχνολογία Krystallon, στη θέση Αυλώνας Λήμνου. Η συγκεκριμένη μονάδα δεν μπόρεσε να λειτουργήσει αμέσως, αφού έπρεπε να εκδοθούν οι σχετικές άδειες.
Στα τέλη του 2007, η Νομαρχία Λέσβου ζήτησε την τροποποίηση της μελέτης, σχετικά με τον αποδέκτη και τους όρους διάθεσης αποβλήτων (νερών ψύξης και απόπλυσης καυσαερίων) σε αυτόν, βάσει της οποίας θα έπρεπε η απαγωγή του θαλασσίου νερού ψύξης των μηχανών να γίνεται με αγωγό μήκους 300 μέτρων εντός θαλάσσης και σε ελάχιστο βάθος 7 μέτρων στο σημείο εκβολής.
Ένα χρόνο αργότερα, το Νοέμβριο του 2008, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου γνωστοποίησε στην Δ.Ε.Η. την απόφασή της σχετικά με την αίτηση της δεύτερης για την «Επικαιροποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ως προς την αύξηση της ονομαστικής ισχύος του σταθμού, την κατασκευή νέου αγωγού προσαγωγής μαζούτ χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, την κατασκευή νέου αγωγού προσαγωγής θαλασσινού νερού ψύξης καθώς και την παράταση χρόνου ισχύος των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του Αυτόνομου Σταθμού Παραγωγής (Α.Σ.Π.) ηλεκτρικής ενέργειας στη θέση Αυλώνας, στη νήσο Λήμνο, του Νομού Λέσβου».
Η αίτηση της Δ.Ε.Η. έγινε μερικώς μόνο δεκτή. Απερρίφθη η πρόταση εγκατάστασης εξοπλισμού έκπλυσης καυσαερίων προκειμένου να λειτουργήσει η μονάδα αποθείωσης .Η απόρριψη στηρίχθηκε σε διάφορα στοιχεία :
- σοβαρές αντιρρήσεις θεσμικών οργάνων αλλά και πολιτών που κατέδειξαν έλλειψη κοινωνικής συναίνεσης,
- μη αποσαφήνιση, από το Γενικό Χημείο του Κράτους, το κατά πόσον, σύμφωνα με την ΥΑ 284/2006, επιτρεπόταν – σε εγκαταστάσεις ξηράς– να γίνει χρήση μαζούτ υψηλής περιεκτικότητας σε θείο,
- εκκρεμής απόφαση της αρμόδιας διεύθυνσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υ.Π.Ε.Κ.Α.) σχετικά με το χαρακτηρισμό των αποβλήτων από την έκπλυση των καυσαερίων και την άδεια διάθεσης τους,
- χαρακτηρισμός του νησιού ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ΦΕΚ 1278/20-10-2000),\
- εκβολή του νέου αγωγού έκπλυσης καυσαερίων σε χρησιμοποιούμενη κολυμβητική ακτή, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από τη διάθεση των νερών ,
- έλλειψη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, σε επίπεδο Περιφέρειας, απαραίτητο για το χειρισμό της διαδικασίας αδειοδότησης και
- μη συνεκτίμηση, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των τοπικών περιβαλλοντικών συνθηκών όλων των παραθαλάσσιων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Δ.Ε.Η., έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι η νέα μονάδα αποθείωσης θα καλύπτει τις βέλτιστες προϋποθέσεις για την επικαλούμενη πιλοτική διερεύνηση.
Εδώ και τέσσερα χρόνια, η τοπική κοινωνία υποστηρίζει ότι η λειτουργία της συγκεκριμένης μονάδας αποθείωσης θα έχει οδυνηρές επιπτώσεις στον κόλπο του Αυλώνα επιβαρύνοντας την ποιότητα των υδάτων και της ατμόσφαιρας, συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και του ευτροφισμού που είναι και οι βασικές αιτίες για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπλέον, θα έθετε σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών, καθώς η λειτουργία τέτοιας μονάδας συνδέεται με ασθένειες, όπως αλλεργίες, καρκινογενέσεις, κ.α. Ενώ λοιπόν όλα έδειχναν ότι η εγκατάσταση της μονάδας αποθείωσης είχε αποφευχθεί και προωθούνταν ορισμένα μόνον έργα σχετικά με την αύξηση ισχύος και προσαγωγής νερού ψύξης, πρόσφατα, είδαν το φως της δημοσιότητας δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για συμφωνία της εταιρείας Kittiwake Hellas με την ελληνική κυβέρνηση για την οριστική εγκατάσταση και λειτουργία της μονάδας αποθείωσης στη Δ.Ε.Η. Λήμνου.
Το πράσινο φως δόθηκε με την απόφαση της αρμόδιας Γνωμοδοτικής Επιτροπής, μειοψηφούντος του αντιδημάρχου Δημήτρη Μπουλώτη, να κάνει θετική εισήγηση προς τη Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Η θετική αυτή εισήγηση βασίζεται σε ανακριβή βεβαίωση μετρήσεων του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. σύμφωνα με την οποία το βάθος του αγωγού φτάνει τα 245 μ. αλλά το βάθος εκβολής τα 8,45 μ. έναντι των αρχικώς αιτούμενων 7 μέτρων. Στην πραγματικότητα, το μήκος του αγωγού από την ακτογραμμή φτάνει τα 212 μ. ενώ το βάθος εκβολής μόνον τα 3,5 μέτρα.
Οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης είναι προφανείς και ολέθριες για τον Αυλώνα αλλά και την ευρύτερη περιοχή του, που είναι θαυμάσιος ψαρότοπος και αναπτυγμένη τουριστική περιοχή.
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι μεγάλα και σοβαρά:
- Η λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη» αποτελούσε για την ελληνική κυβέρνηση στρατηγική αναγκαιότητα και όχι ουτοπία. Ποια είναι ακριβώς τα καινούργια επιτεύγματα της τεχνολογίας και ποια συγκεκριμένα μέτρα ελήφθησαν από το Νοέμβριο του 2008 έτσι ώστε η σημερινή λειτουργία της μονάδας αποθείωσης να αίρει τις τότε επιφυλάξεις και να εγγυάται τον ουσιαστικό περιορισμό της περιβαλλοντικής ρύπανσης;
- Εφόσον το συγκεκριμένο έργο προχωρήσει, εκτιμάται ότι η Δ.Ε.Η. θα έχει οικονομικό όφελος της τάξεως των 120 εκατομμυρίων ευρώ περίπου, αφού θα μπορεί να χρησιμοποιεί φθηνό πετρέλαιο υψηλής περιεκτικότητας σε θείο. Πως όμως συνεκτιμήθηκαν: επιστημονικά δεδομένα, αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και καθημερινότητα των κατοίκων, περιβαλλοντική καταστροφή ενός σημαντικού για το νησί φυσικού πόρου; Ποιο το συνολικό οικονομικό όφελος με δεδομένο πλέον ότι η ΔΕΗ σύντομα θα βρίσκεται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης; Ποιοι πρόκειται τελικώς να επωφεληθούν από την επένδυση, γιατί σίγουρα αυτοί δεν θα είναι ούτε η ίδια η Δ.Ε.Η. ούτε φυσικά ο τόπος.
- Το Υ.Π.Ε.Κ.Α. στοχεύει στην υλοποίηση ενός σχεδίου ενεργειακής αυτονομίας των νησιών της χώρας με τη δημιουργία θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Πως ακριβώς συνδέεται η λειτουργία της μονάδας αποθείωσης με την εκφρασμένη πολιτική βούληση για τη σταδιακή απεξάρτηση της Χώρας από ορυκτά καύσιμα όπως ο λιγνίτης και το πετρέλαιο και τη στροφή σε «καθαρές» εναλλακτικές λύσεις, όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας;
- Στη σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. το 2010 αποφασίστηκε να κατατεθεί «πρόταση Κανονισμού» που θα υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να γνωστοποιούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα επενδυτικά τους σχέδια για τις ενεργειακές υποδομές, τόσο για λόγους ενημέρωσης και διαφάνειας, όσο και για να συμβάλουν στην επίτευξη του γενικού στόχου για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ε.Ε. (Δελτίο Τύπου Υ.Π.Ε.Κ.Α. 12.03.2010). Πως άραγε τα κράτη μέλη και εν προκειμένω η Ελλάδα ανταποκρίνονται στο διατυπωμένο αίτημα αλληλο - ενημέρωσης;
- Η Λήμνος έχει χαρακτηριστεί συνολικά ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, με σκοπό την προστασία του, ως πολύτιμου πόρου που αναδεικνύει τα μοναδικά χαρακτηριστικά του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος της. Επιπλέον, η κύρωση της Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (Νόμος 3827/2010) από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, αλλά και ο πρόσφατος Νόμος για τη βιοποικιλότητα (άρθρο5) αποτελούν ενέργειες που σηματοδοτούν τη μετάβαση σε μια νέα εποχή για την αναγνώριση της αξίας του περιβάλλοντος. Με βάση τα παραπάνω και εφόσον η σκοπιμότητα του έργου δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί πειστικά, είναι δυνατό να καταστρέφεται περαιτέρω ένας από τους τόπους ιδιαιτέρου κάλλους -ακριβώς στις παρυφές της πόλης- που θα όφειλε να προστατευθεί και να αξιοποιηθεί με κατάλληλη τουριστική ανάπτυξη;
- Μελετήθηκε άραγε ποτέ το πραγματικό κόστος μιας πιθανής μετεγκατάστασης της ΔΕΗ -από έναν τόπο τουριστικό και ιδιαιτέρου κάλλους- σε άλλον απομακρυσμένο χώρο του νησιού, κατάλληλο για βιομηχανική χρήση με παράλληλη δυνατότητα ανάπτυξης πάρκων ΑΠΕ; Ένα κόστος άλλωστε που θα έπρεπε να αντισταθμίζεται από τα οφέλη ανάπλασης της σημερινής βιομηχανικής έκτασης και τουριστικής αξιοποίησης του ευρύτερου κόλπου του Αυλώνα.
Σε μια περίοδο κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, νέα πρότυπα ανάπτυξης πρέπει να έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο, την ευημερία και ποιότητα ζωής του. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί όραμα, κοινωνική συνοχή και συστηματική δουλειά. Σε μια εποχή που οι εταίροι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στρέφονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Ελλάδα του ήλιου, της θάλασσας και του ανέμου θα εξακολουθεί να επιμένει στα συμβατικά καύσιμα, συνεχίζοντας την πολιτική του εύκολου άμεσου κέρδους που συνήθως ταυτίζεται με τη καταστροφή φυσικού και πολιτιστικού πλούτου επιλεγμένων περιοχών;
Είναι βέβαιο ότι η εγκατάσταση και πιλοτική λειτουργία μιας μονάδας αποθείωσης μαζούτ στον Αυλώνα Λήμνου αναιρεί κάθε προοπτική για τη πράσινη ανάπτυξη, ενώ καταδεικνύει ότι ως χώρα είμαστε ακόμη προσκολλημένοι σε φαύλα, αδιέξοδα και χρεοκοπημένα πρότυπα ζωής
